Bez obzira na hrpu bezvrijedne krame kojom nas svakodnevno zasipaju njemačke komercijalne TV postaje, upravo je njemačka produkcija TV serija učinila revolucionarni iskorak u genezi toga žanra na evropskom tlu

U poplavi sveopće komercijalizacije domaćeg televizijskog programa, već sam spomen neke “njemačke TV serije” mahom budi asocijacije na loše imitacije holivudskih komada s pucanjem koje nam nude RTL i njegovi brojni satelitski pandani. No, njemačka TV prošlost pamti i ljepše dane. Jer, bez obzira na hrpu bezvrijedne krame kojom nas svakodnevno zasipaju njemačke komercijalne TV postaje, upravo je njemačka produkcija TV serija učinila revolucionarni iskorak u genezi ovog žanra na evropskom tlu, opasno ugrozivši dominaciju britanske kuće Channel 4, za koju se najčešće vezuje ono što percipiramo kao kvalitetni TV proizvod. Tome su najviše pridonijela dva velika Nijemca, Edgar Reitz i Reiner Werner Fassbinder. Prvi je autor monumentalne epopeje Heimat, čiji je treći dio u trajanju od 680 minuta bio uvršten u program ovogodišnje venecijanske Mostre (šifra: Heimat 3: Kronik einer Zeitenwende). A drugi spomenuti Nijemac stoji iza monumentalnog Berlin Alexanderplatza, osmišljenog kao TV serija od 13 epizoda s dodatnim dvosatnim epilogom, premda će svoje najvjernije fanove kasnije pronaći u mraku art kina, jer je Fassbinderov pristup za ondašnje konvencionalne TV standarde naprosto bio preradikalan..

“Zašto je Berlin nestao iz Berlin Alexanderplatza?”, upitao se Peter Jelavich u eseju “The City Vanishes”, aludirajući na originalnu filmsku adaptaciju istoimena Döblinova romana, koju potpisuje Piel Jutzi, oslobodivši ju od lokalnog berlinskog kolorita i moralne kritike. No, za razliku od prethodnika, Fassbinder stavlja akcent na ključnu manu Franza Biberkopfa: junakovu kvazi-seksualnu opsesiju prema “zmijskoj duši” psihotičnog svodnika Reinholda. A Eva, Lina i Mieze, koje susreće u svom tmurnom životu, tek su njegovi anđeli zaštitnici. Fassbinderov pristup priči iznenađujuće je naturalistički. A autorova fantazmagorija eksplodirat će tek u maestralnom epilogu, u kojem nam on podastire vlastita uznemirujuća maštanja o protagonistu. Tada se autorov veliki intimni finale pretvara u pravu tempiranu bombu, koja nas svojim prijetećim otkucajima tjera da još jednom preispitamo sve ono što smo uhvatili u proteklim epizodama. Tada postaje evidentno da Fassbinderov serijal nije tek puka simfonija o jednom gradu. Jer, ako se Jutzijeva mlitava adaptacija snimljena davne 1931. godine može nazvati “Berlin in absentia”, onda se ono što je snimio R.W.F. mora preimenovati u “Berlin Fassbinderplatz”. (Dragan Rubeša)