Fantomska nit

Phantom Thread, igrani, UK, SAD, 2017

REŽIJA: Paul Thomas Anderson

Fantomska nit

ULOGE:
Vicky Krieps,
Daniel Day-Lewis,
Lesley Manville,
Sue Clark,
Joan Brown,
Harriet Leitch i dr.

SCENARIJ:
Paul Thomas Anderson

FOTOGRAFIJA:
Paul Thomas Anderson

GLAZBA:
Jonny Greenwood

MONTAŽA:
Dylan Tichenor

Sadržaj:

London 1950-ih. Ugledni krojač odnosno dizajner Reynolds Woodcock i njegova sestra Cyril u središtu su britanske mode tog vremena, te odijevaju kraljevsku obitelj, filmske zvijezde i ine prestižne javne osobe. Kroz Woodcockov život prolaze razne žene kao družice i inspiracija, sve dok uvjereni neženja ne upozna mladu Almu, osobu snažne volje koja uskoro postaje njegova muza i ljubavnica. Ljubav s Almom unosi velik nemir u pažljivo skrojen Reynoldsov život…

Od prvog, možda i najboljeg filma Teška osmica, Paul Thomas Anderson demonstrirao je velike kreativne ambicije koje su ponekad dosezale do monumentalne bombastičnosti, kao u Magnoliji i na drugačiji način u Bit će krvi. Fantomska nit kao da je nastala u opoziciji spram dramatičnih urlika tih filmova, ali i spram razbarušenosti prethodnog autorova ostvarenja Skrivena mana, adaptacije istoimenog romana Thomasa Pynchona. U Fantomskoj niti sve je, naime, smireno i precizno, tu i tamo nađe se poneki blaže dramatičniji trenutak, ali uglavnom sve je jedna mirna ravna linija bez razbacivanja emocijama i stilskog razmetanja. A emocije su zapravo itekako intenzivne, ali uglavnom potisnute, a stila ima u izobilju, ali je nenametljivo sveden na finoću slikovne teksture i profinjenost boja i tonaliteta (režiser je sam i snimio film, i to na 35mm i 70mm filmske vrpce). Kao da je Andersonov orijentir bio književni maestro psihološke i stilske suptilnosti Henry James, ili njegov uvjetno rečeno filmski ekvivalent James Ivory, iako kritičari povodom Fantomske niti ponajprije spominju Kubricka i Hitchcocka; zapravo, Kubricka puno više ima u ranijim autorovim radovima, a motivi iz Hitchcockove Rebecce doista se mogu naslutiti kroz stanovito parafraziranje, ali ne bi se reklo da su toliko važni, tim prije što je Laurence Olivier kao utjelovitelj protagonista bitno drugačije postavljen kod Hitchcocka nego Daniel Day-Lewis kod Andersona. Day-Lewis dakle, u svojoj navodno oproštajnoj roli (nije da je prvi put najavio povlačenje iz svijeta kinematografije, ali nakon Fantomske niti do sad doista nije nastupao), tumači prestižnog londonskog krojača i dizajnera Reynoldsa Woodcocka iz 1950-ih godina koji živi u velikoj kući/krojačnici sa sestrom Cyril (Lesley Manville) što vodi domaćinstvo, a dio obitelji postaje i mlada konobarica Alma (Vicky Krieps), ubrzo Reynoldsova muza i ljubavnica, prividno submisivna, ali stvarno snažna osoba. Taj svojevrsni trokut, plus činjenica da se glavni ženski lik zove jednako kao i Hitchcockova supruga i suradnica, uputio je u smjeru Rebecce, iako nikakve fatalne žene iz prošlosti kod Andersona nema, kao što nema motiva tajne, a bome ni (mnogo od) gotičke atmosfere. Ali ono čega ima jest delikatno i uporno nadigravanje dviju snažnih ličnosti, Reynoldsa i Alme, koje su u odnosu međusobne erotske napetosti, upravo kao u svijetu djela Henryja Jamesa, baš kao što je svjedok tog odnosa, član obitelji, u ovom slučaju Cyril, poprilično jamesovski lik (i motiv). Najzanimljiviji trenuci filma oni su Almine svojevrsne morbidne naslade Reynoldsovom bolešću, jer on je tada bespomoćan i samo njezin. Fantomska nit ostvarenje je koje plijeni svojim koloritom, koje ambiciozno u središte postavlja intrigantan, proturječno slojevit ljubavni odnos i koje inzistira na mirnoći iskaza. Film je bio nominiran za šest Oscara - za najbolji film, režiju, najboljeg glumca i najbolju sporednu glumicu (Lesley Manville), najbolju izvornu glazbu i najbolju kostimografiju, a potonju je nominaciju za Marka Bridgesa i potvrdio. Na uglednom festivalu u San Sebastianu Paul Thomas Anderson dobio je nagradu međunarodne udruge kritičara FIPRESCI za najbolji film, a u oceanu nagrada i priznanja za Fantomsku nit vrijedi izdvojiti i dvije nominacije za Zlatni globus (za najboljeg glumca u drami i izvornu muziku) te plasman na treće mjesto filmova godine u izboru slavnog časopisa Cahiers du Cinema.

boja, 130'

Trailer