ULOGE:
Vincent Gallo,
Chloë Sevigny

SCENARIJ:
Vincent Gallo

FOTOGRAFIJA:
Vincent Gallo

GLAZBA:
Jackson C. Frank,
Jeff Alexander,
Gordon Lightfoot,
Ted Curson,
Accardo Quartet,
John Frusciante

MONTAŽA:
Vincent Gallo

Sadržaj:

Nakon završetka utrke u američkoj saveznoj državi New Hampshire na istočnoj obali, motociklist Bud Clay kreće na put prema zapadnoj obali, gdje će učestvovati u sljedećoj utrci.

Bud je usamljen čovjek koji se prisjeća svoje jedine prave ljubavi, Daisy, a na putu prema Kaliforniji susreće i druži se s nekoliko žena, no nijedna ne može ublažiti njegovu otuđenost i tugu…

Kultni glumac Vincent Gallo, dijete talijanskih roditelja sa Sicilije, umjetničku je karijeru započeo tokom 1980-ih kao slikar i muzičar, a u istom se desetljeću počeo baviti i glumom, no istinski se afirmirao 90-ih, u istaknutim filmovima poput Dobrih momaka Martina Scorsesea, Arizona Dream Emira Kusturice i Kuće duhova Billea Augusta. Zarana je počeo režirati kratke filmove, a od tri dugometražna ostvarenja najpoznatiji mu je, zbog silne kontroverznosti, naslov Smeđi zeko.  

Film je premijerno prikazan u glavnom programu najvećeg svjetskog festivala, onog u Cannesu, gdje je doživio užasan prijem, a glasoviti kritičar Roger Ebert napisao je da je to najgori film ikad prikazan na canneskom festivalu. Najveći dio publike film je izviždao i napustio projekciju, no među onima koji su ostali bili su i neki koji su ga ispratili višeminutnim pljeskom. Nakon loše reakcije publike i kritike u Cannesu, Gallo je film skratio za dvadesetak minuta i ta je verzija puštena u ograničenu distribuciju u američka kina, gdje ga je kritika bolje primila, uključujući i samog Eberta koji je novoj inačici dao pozitivnu ocjenu.

Smeđi zeko nezavisna je niskobudžetna produkcija snimljena na 16-milimetarsku vrpcu, u kojoj Gallo glumi vlastiti svojevrsni alter-ego (i sam je u mladosti bio profesionalni natjecateljski motociklist), a glumačka partnerica mu je tadašnja najveća zvijezda nezavisnih filmova Chloe Sevigny, s kojom je nekad bio u intimnim odnosima.

Upravo zbog te međusobne bliskosti Sevigny je pristala snimiti scenu nesimuliranog felacija s Gallom, jedan od najpoznatijih seksualnih prizora u povijesti nepornografske kinematografije. Gallo je inače svjetonazorski konzervativac, protivnik alkohola, droga i pornografije, a tu scenu zamislio je kao duboko intiman čin dvoje ljudi, a ne kao prizor koji bi trebao uzbuditi publiku ili pobuditi njezinu seksualnu maštu.

Rijetko je koji film u povijesti kinematografije naišao na tako oprečne reakcije kao Smeđi zeko, pa  tako nasuprot prevladavajućeg omalovažavanja, tvrdnji da je riječ o ispraznom pretencioznom i dosadnom ostvarenju, stoje takvi autoriteti poput Jean-Luca Godarda, Johna Watersa, Seana Penna i Wernera Herzoga koji su film slavili, a Herzog ga je opisao kao „najbolji portret posebne osamljenosti koju čovjek osjeća“.

 Znameniti francuski časopis Cahiers du cinéma svrstao ga je u deset najboljih filmova godina, a američki nezavisni filmaš Joshua Safdie (član istaknutog autorskog dvojca braća Safdie) otišao je i mnogo dalje – u anketi časopisa Sight & Sound iz 2012. uvrstio ga je u deset najboljih filmova svih vremena.

Autor teksta: Damir Radić

boja, 93'