ULOGE:
Leopold Stokowski,
Deems Taylor

SCENARIJ:
Joe Grant,
Dick Huemer

FOTOGRAFIJA:
John Carnochan

Sadržaj:

Članovi simfonijskog orkestra okupljaju se i uštimavaju instrumente. Na pozornicu dolazi majstor ceremonije, skladatelj i muzički kritičar Deem Taylor, te predstavlja program. Prva skladba je Tokata i fuga u D-molu Johanna Sebastiana Bacha. Dok orkestar započne svirati genijevu glazbu, žive snimke pretvaraju se putem dvostrukih ekspozicija i pretapanja u apstraktne animirane uzorke koji reflektiraju zvuk i ritam muzike.

Potom slijedi druga epizoda, sa Orašarovom suitom Petra Iljiča Čajkovskog, zatim treća sa skladbom Čarobnjakov učenik Paula Dukasa i s Mickeyjem Muoseom u naslovnoj roli. Četvrta epizoda je Buđenje proljeća Igora Stravinskog, u kojoj se animacijom prati početak povijesti planeta Zemlje, a onda slijedi interval s kratkim jazz sessionom, nakon kojeg se na scenu vraćaju članovi simfonijskog orkestra da bi počeli svirati Beethovenovu Pastoralnu simfoniju koja predstavlja animirani svijet antičkih grčko-rimskih mitoloških bića…
 

Fantazija je nesumnjivo jedan od najosebujnijih projekata Walta Disneyja i njegove kompanije. Velikan animacije smislio koncept 1938. godine, kad je bio pri kraju rada na kratkometražnom ostvarenju Čarobnjakov učenik, kojim je želio vratiti ponešto opalu popularnost svom najslavnijem liku, Mickeyju Mouseu. Shvatio je da su troškovi produkcije toliko narasli da neće biti moguće pokriti ih distribucijom takvog kratkog filma, te se odlučio kreirati omnibus sastavljen od niza epizoda povezanih klasičnoglazbenim skladbama.

Kao glavne suradnike angažirao je dirigenta Leopolda Stokowskog te skladatelja i kritičara Deema Taylora kao tzv. majstora ceremonije, tj. najavljivača svake epizode/skladbe, a izbor kompozicija, koje je izvodio Philadelphijski orkestar, uključivao je velikane klasične muzike poput Bacha, Beethovena, Schuberta, Mussogorskog, Čajkovskog i Stravinskog. Bila je to revolucionarna koncepcija koja je osim povezivanja živih (de facto igrano-dokumentarnih) i crtanofilmskih snimaka uključivala i apstraktnu animaciju te jazz interludij,  što se nije očekivalo od izrazito populistički-komercijalno usmjerenog umjetnika i poslovnog čovjeka kakav je bio Disney.

Film prilikom premijernog prikazivanja nije ostvario naročite komercijalne rezultate, među ostalim i zbog toga što se na evropskom tlu razbuktao Drugi svjetski rat pa je distribucija po Evropi postala nemoguća, ali smjesta je naišao na oduševljenje domaćih američkih kritičara, od kojih su ga neki titulirali i kao ultimativno remek-djelo. Taj status održao se do danas, kad se Fantazija u svjetskim razmjerima smatra jednim od najboljih i najoriginalnijih animiranih filmova svih vremena.

Walt Disney i njegovi suradnici dobili su počasnog Oscara „za izvanredan doprinos napretku uporabe zvuka u filmovima“, kao i Leopold Stokowski i njegovi suradnici „za jedinstveno postignuće u kreaciji nove forme vizualizirane muzike, šireći tako raspon filma kao zabave i umjetničke forme.“ Godine 1990. Fantazija je uvrštena u Nacionalni filmski registar američke Kongresne knjižnice kao djelo od posebnog kulturnog, povijesnog ili estetskog značenja.     

Autor komentara: Damir Radić

boja, 126'