Stranputice
Sideways, igrani, humorna drama, SAD, Mađarska, 2004
REŽIJA: Alexander Payne
ULOGE:
Paul Giamatti (Miles),
Thomas Haden Church (Jack),
Virginia Madsen (Maya),
Sandra Oh (Stephanie),
Marylouise Burke (Milesova majka),
Jessica Hecht (Victoria)
SCENARIJ:
Alexander Payne,
Jim Taylor (prema romanu Rexa Picketta)
FOTOGRAFIJA:
Phedon Papamichael
GLAZBA:
Rolfe Kent
MONTAŽA:
Kevin Tent
Sadržaj:
Miles Raymond je depresivni, sredovječni učitelj engleskog koji živi u San Diegu. On je pisac koji još čeka prvo objavljivanje, a također i ljubitelj i dobar poznavatelj vina. Stoga povede svog prijatelja i bivšeg studentskog sudruga Jacka Colea, glumca čija je karijera u silaznoj putanji i koji će se uskoro vjenčati odabranicom iz imućne obitelji, na sedmodnevno putovanje vinskim cestama doline Santa Ynez u Kaliforniji. Miles želi provesti tih tjedan dana opuštajući se i uživajući u dobroj hrani i vinu. Za razliku od njega, Jack je u potrazi za posljednjom seksualnom avanturom prije nego što se skrasi u braku, što Miles ne odobrava. Dvojac upozna konobaricu Mayu i točiteljicu vina Stephanie, te dogovore s njima zajednički izlazak…
Nakon što se s prva tri dugometražna filma afirmirao kao jedan od vodećih američkih nezavisnih autora, Alexander Payne postigao je najveći uspjeh dotadašnje karijere ostvarenjem Stranputice. Zanimljivo je da je to prva njegova produkcija koja nije realizirana u rodnom mu gradu Omahi u Nebraski, jednoj od središnjih država američkog srednjeg zapada, nego na zapadnoj obali, u 'rajskoj' Kaliforniji. Film je temeljen na istoimenom romanu Rexa Picketta, objavljenom nešto ranije iste, 2004. godine, a premijeru je imao na najvećem sjevernoameričkom festivalu, onom u Torontu. Kritika ga je dočekala (gotovo) unisonim hvalospjevima, a naposljetku je nagrađen Oscarom za najbolju scenarističku adaptaciju (ukupno je imao pet nominacija za Akademijinu nagradu – za film, režiju, scenarističku adaptaciju, sporednog glumca (Thomas Haden Church) i sporednu glumicu (Virginia Madsen)) te Zlatnim globusom za najbolji film u kategoriji najbolje komedije ili mjuzikla i za najbolji filmski scenarij. U oceanu drugih nagrada, nominacija i inih priznanja koje je Stranputice dobio, posebno isticanje zaslužuje čak šest Nezavisnih duhova - za najbolji film, režiju, scenarij, glavnu i sporednu mušku ulogu, te žensku sporednu; nagrada Američkog filmskog instituta za film godine te četvrto mjesto u anketi prestižnog magazina Village Voicea o filmovima godine (Paul Giamatti zauzeo je drugo mjesto na listi najboljih glavnih glumaca godine, Thomas Haden Church treće na listi najboljih sporednih glumaca, a Virginia Madsen drugo na listi najboljih sporednih glumica). Spomenimo i da je Scenaristički ceh Amerike Stranputicama dodijelio svoju prestižnu nagradu za najbolji adaptirani scenarij. U čemu je tajna filma koji je postao opći miljenik? U njegovoj 'običnosti'. Američka kinematografija rijetko producira filmove o tzv. običnim ljudima, pogotovo onima u srednjim godinama, i rijetko se s toliko pažnje, kao što je učinio Alexander Payne, posvećuje takvim likovima, čini ih toliko životnima i slojevitima. Paynea, kao i obično u njegovim filmovima, nije zanimalo kreiranje naglašenog stila ili impresivno složene naracije (upravo suprotno, posegnuo je za klasičnim, najjednostavnijim modelom filma putovanja odnosno ceste), nego se sav posvetio elaboriranju likova i njihovih odnosa, u čemu je imao maksimalnu podršku pokera sjajnih glumaca – Paula Giamattija, Thomasa Hadena Churcha, Virginije Madson i Sandre Oh. Giamatti je već bio relativno istaknut karakterni glumac, no pravo otkriće bili su Thomas Haden Church i Sandra Oh – on poslije nije napravio veću karijeru, ali ona je postala velika zvijezda izuzetno popularne tv-serije Greyeva anatomija i vjerojatno najpoznatija američka glumica dalekoistočnog (korejskog) porijekla. Posebna je pak priča Virginia Madsen – u mlađim danima atraktivna ljepotica i zvijezda žanrovskih filmova poput Dine Davida Lyncha i Candymana Bernarda Rosea, potonula je u zaborav, da bi je Stranputice iznova otkrile, sada kao zrelu glumicu nadasve dojmljivog izričaja.
boja, 127'